27 november 2024 - De zorgvraag blijft de komende decennia groeien. Dit vraagt om scherpe keuzes in de zorg. Bijvoorbeeld over het opnemen van behandelingen of geneesmiddelen in het basispakket van de zorgverzekering. Ook zal klimaatverandering meer invloed hebben op de leefomgeving en gezondheid en nemen gezondheidsverschillen niet af. Dat concludeert het RIVM in de nieuwe Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV).
Standvastig beleid is daarom noodzakelijk, waarbij ook naar gezondheidseffecten en -kansen gekeken wordt binnen andere beleidsterreinen, zoals onderwijs, werk en woningbouw. Alleen dan is Nederland beter voorbereid op een gezonde toekomst.
In de nieuwe VTV bespreekt het RIVM de ontwikkelingen in de volksgezondheid en zorg richting 2050. De belangrijkste ontwikkeling voor de volksgezondheid blijft de vergrijzing.
Meer mensen worden gezond oud: de levensverwachting zal stijgen naar gemiddeld 86,5 jaar in 2050. Dat is bijna 5 jaar langer dan in 2022. Voor de vitaliteit en gezondheid is het noodzakelijk dat mensen die extra jaren ook mee blijven doen in de samenleving. Vrijwilligerswerk en betaald werk kunnen daaraan bijdragen. Tegelijkertijd neemt het aantal ouderen met gezondheidsproblemen zoals dementie sterk toe, net als het aantal mensen met een chronische ziekte. De zorgvraag stijgt hierdoor verder, maar door toenemende personeelstekorten is niet alle zorg meer uitvoerbaar.
Door de vergrijzing neemt ook de druk op mantelzorgers in de toekomst toe. Zo zal het aantal 75-plussers dat mantelzorg nodig heeft tussen 2022 en 2050 meer dan verdubbelen naar 650.000, maar blijft de toename van mantelzorggevers fors achter. Ook deze cijfers vragen om scherpe keuzes.
Een andere belangrijke ontwikkeling is de impact van klimaatverandering op de leefomgeving en de gezondheid. Zo zullen meer mensen last hebben van hittestress. De kans op de verspreiding van infectieziekten neemt toe, het aantal gevallen van huidkanker stijgt en ook zullen meer mensen overlijden door warmte. Verder kan klimaatverandering meer mentale stress geven. Om deze gevolgen tegen te gaan, is een gezonde inrichting van de leefomgeving belangrijk. Dit kan door bijvoorbeeld te zorgen voor meer groen in steden.
Het RIVM ziet verder dat jongeren een steeds ongezondere leefstijl hebben. Richting 2050 zullen jongvolwassenen (18-44 jaar) nog vaker overgewicht hebben, en op steeds jongere leeftijd. Ook hebben jongeren steeds vaker problemen met hun mentale gezondheid. Het is belangrijk te investeren in hun gezondheid. Bijvoorbeeld door het aantal verkooppunten en reclames van ongezond voedsel te beperken en aandacht te besteden aan het verminderen van prestatiedruk.
De VTV laat verder zien dat de gezondheidsverschillen in Nederland niet afnemen. Dit houdt in dat mensen met een slechtere maatschappelijke positie gemiddeld veertien jaar korter in goede gezondheid leven dan groepen die het beter hebben. Dit komt onder meer door armoede, een onzeker inkomen of het gebrek aan een goede woning of sociale netwerken.
Om de hierboven genoemde uitdagingen het hoofd te bieden, adviseert het RIVM standvastig beleid. Preventie is nu eenmaal zaak van een lange adem: de effecten van maatregelen tegen bijvoorbeeld een ongezonde leefstijl zullen pas jaren later zichtbaar zijn. Verder is nodig dat de overheid duidelijke gezondheidsdoelen stelt in het beleid. Omdat veel opgaven met elkaar samenhangen, is het noodzakelijk dat ze gezamenlijk aangepakt worden, waarbij de volksgezondheid centraal staat. Het is ook belangrijk dat naast nieuwe maatregelen, het gezondheidsbeleid dat er al is, zoals anti-rookbeleid of beleid dat stimuleert om te bewegen, wordt voortgezet. Verder vraagt een effectieve aanpak om inzet van iedereen: naast de overheid moeten ook bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties én burgers hun steentje bijdragen.
Bron: RIVM/Foto: Pixabay
