Panningen - 27 januari 2022 - De meeste Nederlanders wagen zich enkel aan het schrijven van een gedicht rondom sinterklaasavond. De kwaliteit is veelal op eenvoudige rijm, trapt open deuren in en laat veel te wensen over. Tijdens deze poëzieweek (27 januari t/m 02 februari 2022) wil ik graag laten zien dat dichten zoveel meer is, of kan zijn, dan de veel gehoorde ABAB-rijmelarij. Poëzie is namelijk een taaluiting, een kunstvorm waarbij de nadruk ligt op vorm, klank en beeld.
Het kan een bepaalde gemoedstoestand (aan)raken die met andere taaluitingen verborgen blijft. Het kan daarmee een spirituele of symbolische lading hebben, zorgen voor (h)erkenning en verlichting geven. Geen wonder dat we, op momenten waarop woorden te kort schieten, vaak terug grijpen naar gedichten die ons ooit geraakt hebben. Denk bijvoorbeeld aan geboortekaarten, huwelijkskaarten of in het bijzonder rouwkaarten.
Dat dichtkunst niet oud en stoffig hoeft te zijn blijkt uit de populariteit van rapmuziek, waar volop met woorden geschilderd en geboetseerd wordt.
Graag licht ik een drietal dichtvormen voor je uit. Uiteraard zijn er nog veel meer vormen en vertakkingen. Echter, mijn column beperkt zich hier tot een drietal waarmee ik de diversiteit binnen de dichtkunst wil laten zien.
Een sonnet is wellicht de meest bekende literaire dichtvorm.
Het betreft een gedicht in 14 regels, meestal vindt er in de tweede helft van het gedicht een plotselinge verrassende wending plaats.
Zal ik jou vergelijken met een zomerdag?
Je bent veel mooier, zachter, niet zo heet
Ruwe winden schudden lieftallige knoppen in mei
En voor je het weet is die zomer alweer voorbij
Soms schijnt het hemeloog te fel
En dan weer wordt haar gouden glans versluierd
Al wat mooi is vervaagt zo met de tijd
Door ongeluk of door verval van de natuur
Maar jouw zomer gaat nimmermeer voorbij
Noch zal jouw schoonheid ooit vergaan
Noch zal de Dood snoeven dat jij in zijn schaduw dwaalt,
Want deze regels vereeuwigen jou
Zolang er mensen leven en dit kunnen aanschouwen
Zal jij in dit gedicht verder leven.
- Sonnet 18 - William Shakespeare -
Bestaat uit 5 regels waarvan de eerste regel een plaatsnaam bevat.
Een limerick is geschreven in het zogenaamde rijmschema AABBA. Het is een dichtvorm die veelal humoristisch bedoeld is. De clou openbaart zich meestal pas op de laatste regel.
Andre van Duin bijvoorbeeld sloot zijn 'Ep Oorklep Show' vaak af met een gezongen limerick.
Een bas uit een koor in Vianen
Gleed uit op een trosje bananen
Hij viel niet op z'n gat
maar voorover zodat
Hij nu zingen moet bij de sopranen
- Op Dolle Toeren - Andre van Duin -
Van oorsprong Japans. Het gaat hierbij om een kort niet rijmend gedicht. Bij een haiku draait het om de zintuigen. De westerse stelregel voor een Haiku zegt dat deze dient te bestaan uit 5 - 7 - 5.
Japanners zelf nemen het niet zo nauw met deze regel, ze willen hier nog wel eens vanaf wijken.
Dikke huisjesslak,
ook jij beklimt de Fuji
- maar langzaam, langzaam.
- Issa - (1763 – 1828)
Tegenwoordig zien we steeds vaker dat mensen hun favoriete gedichten in combinatie met een persoonlijke afbeelding laten afdrukken en ophangen in een sierlijke lijst in huis. Het herinnert ze dagelijks aan de kracht, steun, verlangens of dromen die ze uit het werk weten te halen. Ook worden er, ondanks het digitale tijdperk, steeds vaker persoonlijk samengestelde wenskaarten met gedicht afgedrukt om te versturen aan die geliefde in nood voor deze woorden.
Een prachtige ontwikkeling als je het mij vraagt! Het kan een diepe verbinding bieden in een tijd waarop we onze woorden, gevoelens en gedachten zorgvuldig (dienen te) wegen.
Hopelijk heb ik ook jou mogen inspireren. Ik wens je enorm veel poëtische momenten toe.
Hartelijke groet, Linda
Neem ook eens een kijkje op haar website Bullseye Publishing.
270122/HvL
